Tuesday, March 1, 2011

အလွမ်းပြေအနမ်း အပိုင်း ( ၂ )

အလွမ်းပြေအနမ်း အပိုင်း ( ၂ )

( ဇာတ်သိမ်းပိုင်း )

ရေးသားသူ -  xaxa  

" ဖောက် . . . ဖောက် . . . ဖောက်"

ဆီးခုံ ၂ခု ဆောင့်ရိုက်သံတွေက တိတ်ဆိတ်မှု့ကို ဖြိုခွင်းသွားတယ်။ ထိုအသံကပဲ သူတို့ကိုအားပါစေတယ်။ ဆောင့်ရိုက်နေတဲ့ အရှိန်ကို ပိုပြီးပြင်းထန်နေစေတော့တယ်။

ကျွန်တော်လဲ အရမ်း ကောင်းနေပြီ။ ဒါပေမယ့် လှေကြီးထိုး ရိုးရိုးနည်းနဲ့ ဆောင့်နေရတာ အားမရတော့ မမူယာကို လေးဘက်ထောက်ခိုင်းလိုက်တယ်၊ မမူယာကလဲ ဖာမို့ထင်တယ်။ ရင်ဘက်ကို အခင်းနဲ့ ဖိကပ်ပြီး ဖင်ကိုထောင်နေအာင် ထောင်ထားပေးတယ်။ ဖင်ကြီး ၂ လုံးကြားမှ စောက်ဖုတ်တခုလုံးက နောက်ပိုင်းသို့ လှပစွာပြူးပြူးကြီး ထွက်နေတယ်။ စောက်ဖုတ်ကြီးမှာ အရည်တွေဆို စိုရွဲပြီး အိပ်ယာခင်းပေါ်ကိုတောင် တစက်တစက်ကျနေတယ် ။ ကျွန်တော်လည်း မမူယာနောက်က ဒူးထောက်နရာယူလိုက်ပြီး လီးကြီးကို မမူယာ ၏စောက်ဖုတ်တွင်းသို့ ဆောင့်သွင်းလိုက်တော့တယ်။

" အား ကောင်းလိုက်တာ မောင်လေးရယ် ...ကောင်းလိုက်တာ ...မြန်မြန်လေးလုပ်ပေးပါတော့ ...မမပြီးတော့မယ်၊ ဒီလောက်ကောင်းတာမျိုး မမတခါမှ မရဖူးဘူး မောင်လေးရယ်...မြန်မြန်လုပ်ပေးပါတော့"

တောင်းလည်းတောင်းဆို၊ စောက်ဖုတ်တွင်းမှ ကြွက်သားများလည်း ညှစ်ညှစ်နေရာ ထွန်းလှ တစ်ယောက်လည်း နတ်ပြည်ရောက်နေတော့တယ်။ အရင်ဆုံး မမူယာ ပြီးအောင် ခပ်ကြမ်းကြမ်း စတင်ဆောင့်ပါတော့တယ်။  ဖြည်းဖြည်းမလိုးတော့ဘဲ မမူယာရဲ့ ဆန္ဒများပြည့်စေရေးအတွက် အစွမ်းကုန်ကြိုးစား ဆောင့်လိုးနေလိုက်တယ်။

" အား ..... ပြီးပြီမောင်လေးရယ် .... ပြီးပြီ.........အား ...... ကောင်းလိုက်တာ ......အား ....... အိုး"

မမူယာ ကတော့ အိပ်ယာခင်းများကို လက်ဖြင့် တင်းကြပ်စွာဆုပ်ကိုင်ရင်း ပြီးသွားပါတော့သည်။ သို့သော် စောက်ဖုတ်တွင်းကကြွက်သားတွေကတော့ သူရဲ့လီးကြီးကို အားရပါးရ ညှစ်နေပါသေးတယ်။ ထွန်လှလည် မမူယာပြီးသွားပြီဆိုတော့စိတ်ကို လွတ်လိုက်ပြီး အားကုန်ဆောင့်လိုးတော့တယ်။

" မမ ကျွန်တော်ပြီးတော့မယ်...... ပြီးတော့ မယ် ...... အား ............ ရှီး ............အိုး ......"     

.................................................................  

မန္တလေးကနေ ရွာပြန်ရောက်ပြီး နောက်နေ့မှာပဲ ဦးလူ၀ အလှူပွဲက စသည် ။ သူကိုတော့ ဦးလူဝက အလုပ်တွေ ဘာတွေ အကူမခိုင်း ။ နားနားနေနေ နေခိုင်းသည် ။ မန္တလေးကအကြောင်းတွေဖွမှာ စိုးလို့ထင်တယ်။ အလှူအကြိုနေ့ည အလှူမှာကလဲ ပွဲထည့်ထားတော့ လူက စည်စည်ကားကား ရှိလှတယ်။

သူလဲ အလှူပွဲမှာ ခင်မာလာ ကိုတွေ့လို တွေ့ငြားလိုက်ရှာကြည့်တော့ ခင်မာလာတို့ ဒီနေ မလာ ဟု သိရတော့ စိတ်ညစ်သွားတယ်။ အဲဒါနဲ့ အိမ်ကိုဘဲ ပြန်လာလိုက်တယ်။  အိမ်ထဲဝင်လိုက်တော အပေါ်ထပ်မှာ မီးကလင်းနေသေးတယ်။ မမတို့မအိပ်ကြသေးဘူးလား မသိဘူး လို့ တွေးရင်း ရေသောက်မလို့ရေခွက် ရှာတော့ ရေအိုးစင်ပေါ်မှာမတွေ့ ။ အော် ထမင်းစားပွဲပေါ်ရောက်နေတာဘဲ ရေခွပ်ထဲမှာလဲ ရေတွေနဲ့ပြည့်နေတာနဲ့ အသစ်မခပ်တော့ဘဲ  တရှိန်ထိုးမော့လိုက်တော့ အား ..လားလား ရင်ထဲကို ပူဆင်သွားတာဘဲ။ အော် ဒါက အရက်တွေကိုး။ လူကတခါတလေ ထန်ရေလောက်သာ သောက်ဖူးတာ။

" ဟေ့ ထွန်းလှ..ပြန်ရောက်နေပြီလား  " 

လူသံကြားလို့ ထင်တယ် ။ မမက လှမ်းမေးတယ် ။ တကယ်တော့ ကိုမင်းထိုက် က အရက်ထဲမှာ ကာမအားတိုး ဆေးထည့်ပြီး မလိုးတာ ကြာပြီ ဖြစ်တဲ့ မမကို ဒီနေ့အပြတ်လိုးမယ်ဆိုပြီး အားခဲထားတာ ။ ဒီဆေးကလဲ သူငယ်ချင်းတစ်ယောက်က ပေးထားတာ တိုင်းရင်းဆေးစစ်စစ် တဲ့။

သောက်မလို့လုပ်နေတုန်း ဟိုဘက်ရွာက ပွဲစားတွေ ရောက်လာတော့ အလှူက လောင်းကစားဝိုင်းတွေဘက် လိုက်ပို့ပေးရတယ် ။သူကိုယ်တိုင်ကလဲ လောင်းကစား ၀ါသနာပါတယ်လေ။

မမ တစ်ယောက် အိပ်လို့မပျော်။ ကိုမင်းထိုက်ကိုသာ ဒေါ်သထွက်နေမိတယ်။ ခုနက ပွတ်သီးပွတ်သတ်လုပ်ထားပြီးတော့ သူက အပြင်ထွက်သွားတယ်။ စောက်ဖုတ်ကြီးက ခံချင်လွန်းလို့နဲ့ တူတယ် စောက်ရည်တွေကရွဲနေပြီ။

နို့သီးခေါင်းလေးတွေကလဲ စူနေပြီ ။ ဒီအချိန်မှာ သူစောက်ပတ်ထဲကို ပူနွေးနွေး လီးကြီးဝင်လာရင် ဘယ် လောက်တောင် အရသာ ရှိလိုက်မလဲ လို့ တွေးနေစဉ် ရုတ်တရက် ဗိုက်ကအောင့်လာသည်။ ဆေးဗူး ဆေးဗူးကို ဘယ်နား ထားမိပါလိမ့်...နေ့လည်နေ့ခင်း  ထမင်းစားပြီးဆေးသောက်တတ်တော့ အောက်ထပ်မှာပဲ မေ့ကျန်ခဲ့တာဖြစ်မယ်။ ထမယူနိုင်တော့လောက်အောင် ဗိုက်ကတအားအောင့်နေပြီ။

" ဟေ့ ထွန်းလှရေ ခဏလာပါဦး"

အပေါ်ထပ်က မမ ခေါ်သံကြားရတယ် ။ တစ်ခုခု ဖြစ်နေလားမသိ ။ သူပြေးတက်သွားတယ်။ မမတို့ အခန်းထဲရောက်တော့

" ငါ သောက်နေကျဆေးပုလင်းလေး  အောက်ထပ်မှာကျန်ခဲ့တယ်ဟဟယ်။ အဲဒါလေးရှာပြီး ယူလာခဲ့ပေးပါဦး ...ငါ ခုဗိုက်မတရာအောင့်နေလို့"

ဆေးပုလင်းကို တွေတော့ မမအခန်းကိုနောက်တစ်ခေါက်ရောက်သွားပြန်တယ် ။ အဲဒီတော့မှ သတိထားမိလိုက်တယ်။ အကို့ ကိုမတွေ့ပါလား..။ မမ ဆေးသောက်သော်လည်း ဗိုက်နာတာက မသက်သာသေး ။

" အင်း…ကျွတ်…ကျွတ်…ဗိုက်ကလဲအောင့်လိုက်တာ…နော်.."

" ဟာ…မမ…မမ….ဒုက္ခပါဘဲ ကျွန်တော် ဘာလုပ်ပေးရမလဲ"

ဟု ပြာပြာသလဲမေးနေသော ထွန်းလှကို သူ့ကို တော့ဂရုစိုက်သားဆိုပြီး မမက ကျေနပ်နေတယ်။

" အမ ဗိုက်ကိုဆေးလူးပေးပါလား မောင်လေးနော် ဆေးဗူးက ကုတင်ဘေးက ခြင်းလေးထဲမှာ "

တကယ်တော့ ဆေးလူးပေးရတဲ့နေရာက ဗိုက်ဆိုပေမယ့် မမရဲ့ ဆီးခုံနားလေးက စောက်မွေးလေးတွေကိုတောင် တစွန်းတစ မြင်နေရတော့ ထွန်းလှရင်ထဲမှာ ဘလောင်ဆူနေပါပြီ။

ထွန်းလှ လက်ကြမ်းကြီးက သူမဗိုက်ပေါ်မှာတရွရွ ဆေးလိမ်ပေးနေတော့ မမ အတွေ့ထူးမှာ မူးမူးမေ့မေ့ ဖြစ်နေပြီ။ မမ မရတော့။ ဒီနေ့ည အလိုးမခံရရင်တော့ အသက်ထွက်ဖို့သာရှိတော့တယ်။

အဲဒါကြောင့် မိန်းမသဘာဝ ကိုယ်ကစ၍ မသင့်သော်လည်း သူမစဖို့ ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုလည်း ချက်ခြင်းအကောင်ထည်ဖော်လိုက်တော့တယ်။….ဒီနား…ဒီနား…နှိပ်…နှိပ်ပေးစမ်းပါ…. ဆိုပြီး မမကသူ့ထမိန်ကို ခြေထောက်နဲ့ဆွဲချပြီး ထွန်းလှလက်ကို ဆွဲကာစောက်ဖုတ်ကြီးပေါ်တင်လိုက်တော့တယ်။  သူအရမ်းမြင်ချင်ခဲ့သော မမစောက်ဖုတ်ကြီး...။

စောက်မွေးမပေါက်တာလား ရိတ်ထားတာလားမသိဘူး .။ ဖောင်းတင်း ပြူးပြောင် ရှင်းသန့်နေသော စောက်ဖုတ်ကြီးက အထင်းသား ပေါ်လွင်နေတယ်.။ အဆီတွေ စုဝေးနေသော ဆီးခုံမို့မို့ က ဝင်းဝါသော အရေပြားကြောင့် တင်းပြောင် ချောမွတ်နေတယ်။ ဖောင်းအိအိ အသားစိုင်တွေက ပေါင်ရင်းစပ်ဆီမှ အလည်သို့ စုခုံးလာပြီး  စောက်ဖုတ်အက်ကွဲဆီသို့ ဝိုက်ဆင်းသွားသည်..။ ထိုအက်ကွဲကြားမှ နီညိုရောင် သန်းနေသော အပြင်နှုတ်ခမ်းသား ထူထူကြီးက  ပြူးထွက်လို့နေတယ်။

ထွန်းလှ လီးကြီးမှာ မာကြောတောင့်တင်းလာတယ်။ အရိပ်ပြမှတော့ထွန်းလှအကောင်မြင်ပြီးပေါ့ ။မမဘာလိုချင်နေလဲဆိုတာ သိလိုက်တော့ မမ၏ ကိုယ်လုံးကို အတင်းဖက်လိုက်ပြီး သူမ၏ နှုတ်ခမ်းများကို နမ်းစုပ်လိုက်တယ်။ မမကလည်း အားကျမခံဘဲ ထွန်းလှ ရဲ့ အနမ်းများကို တုံ့ပြန်ရင်း ထွန်းလှရဲ့လီးကြီးကို ပုဆိုးအောက်မှ လှမ်းကိုင်လိုက်တယ်။

ခုနက သောက်ထားတဲ့ဆေးအရှိန်နဲ့ သံမဏိချောင်းကြီးကဲ့သို့ မာနေတဲ့ ထွန်းလှလီးကြီးကို ဂွင်းလာတိုက်နေတော့ ထွန်းလှလဲ ပုဆိုးနဲ့ဆွဲချွတ် ပြီးလွင့်ပစ်လိုက်တယ်။

နှုတ်ခမ်းချင်း အငမ်းမရ စုပ်နေရင်း ထွန်းလှလက်က မမ ရင်ဘတ်ပေါ် ရောက်သွားတယ်၊ အင်္ကျီပေါ်မှ အုပ်ကာ နို့အုံအိအိကြီးများကို ဆုတ်ချေပေးလိုက်တယ်။ ပါးစပ်မှ တဟင်းဟင်းနှင့် ပြင်းပြင်းပြပြ ထွက်လာတဲ့ အသက်ရှူသံတွေက တခန်းလုံးဆူညံတယ်လို့ထင်ရတယ်။ မမဝတ်ထားတဲ့ ရင်စေ့ဘလောက်စ် အင်္ကျီလေးကို ဗြန်းခနဲ ဆွဲကာ ရင်ဘတ်နှိပ်စေ့တွေကို တစ်ချက်တည်းနှင့် ဆွဲဖြုတ်ပစ်လိုက်တယ်။မမရဲ့ နို့ကြီးတွေက ပေါက်စီကြီးတွေအလား ဖွေးဖြူပြီး ပြူထွက်လာတော့   ငုံ့ပြီးစို့လိုက်တယ်။

စို့တာမှ အငမ်းမရ..အတင်းစို့ ပြီး လက်တဖက်က မမစောက်ဖုတ်ကြီးကို ရွရွလေး ပွတ်ပေးလိုက်တော့ မမ မှာ ရင်ဘတ်ကလေး ကော့တက်လာလိုက် ဖင်ကြီးမြောက်တက်လာလိုက်နဲ့ ခဏကြာတော့ 

" လိုးပါတော့ မောင်လေးရယ် မမကိုလိုးပါတော့" 

ဆို တဲ့ မမ အသံနဲ့ အတူကျွန်တော် လည်း မမကို အရမ်းလိုးချင်နေပြီလေ။ အဲဒါကြောင့်ကျွန်တော်က မတ်တတ်ထရပ်လိုက်ကာ မမ၏ ပေါင်ခွကြားထဲမှာ နေရာယူလိုက်ပြီးပေါင်နှစ်ချောင်းကို ဖြဲကာ ရင်ဘတ်ဆီ တွန်းဖိလိုက်တော့ မစောက်ဖုတ်ဖောင်းဖောင်းအိအိကြီးက မို့ဖောင်းပြီး ပြူးထွက်လာတယ်။

အဲ့ဒီနောက် လီးတန်ထိပ်ဖူးကြီးနဲ့ စောက်ပတ်နှုတ်ခမ်းသားကို သုံးလေးခါလောက် ပွတ်ဆွဲလေးဆွဲပေးလိုက်တော့ စောက်ရည်တွေတဖြည်းဖြည်းကျလာတယ်။ ပြီးတော့ လီးတန်ကြီးကို လက်နှင့် အသေအချာကိုင်၍ စောက်စိကြီးကို ဖိထိုးလိုက်ပြီး လီးတန်ကြီးကို အောက်သို့ ဖိနှိပ်ချလိုက်တော့တယ်။

“ ဖွတ်….ဖွတ်..ပလွတ်…..ပလွတ်……”

ဆိုတဲ့ အသံနဲ့အတူ လီးတန်ကြီးက အရှိန်အဟုန်ဖြင့် စောက်ဖုတ်ဖောင်းဖောင်းအိအိကြီးထဲ နစ်ဝင်သွားတော့တယ်၊ အအိုဆိုပေမယ့် စောက်ဖုတ်ကတော်တော်ကြပ်နေသေးတယ်။

“ အင်. ရှီး...အား.....” 

မမထံမှ အသံတိုးတိုးလေးကိုကြားရတယ်။

“ နာလို.လား....ဟင်........မမ”

“ အင်း...နဲနဲတော.နာတယ်...ရပါတယ်...မောင်လေးလုပ်ပါ...မ အောင်.ခံပါ့.မယ်”

" ပြွတ်.. ဖွတ်.. ပလွတ်.. ပြွတ်.. "

" အင်း.. ဟင်း.. ဟင်း.. ဟင်း.. ရှီး.. အ.. အား.. "

" စောက်ပတ်ထဲ လီးအဆုံးဝင်လားဟင် မမ "

" အင်း.. အ.. ဝင်တယ်.. ဝင်တယ်.. မမ သားအိမ်တောင် ထောက်သွားတယ်.. အား.. အား.. "

ကျွန်တော်လည်း ၀င်နေတဲ့ အဆုံးထိ ဖိကပ်ထားရင်း မမ ရဲ့ နဖူးပြေပြေလေးကို ညင်ညင်သာသာလေး နမ်းလိုက်တယ်။ အဲ့ဒီနောက် လီးကို မမ ရဲ့ စောက်ပတ်နုနုလေးထဲမှာ ဖြေးဖြေးချင်း အသွင်းအထုတ် စလုပ်ပေးလိုက်တယ်။ လေးငါးခြောက်ချက်လောက် လုပ်ပေးလိုက်တော့ မမ၏ စောက်ပတ်အတွင်းမှ ကာမ၏ ရှေ့ပြေးအရည်ကြည်လေးများထွက်လာတော့တယ်။

ထိုအရည်လေးများကြောင်. လုပ်ရတာလည်း အရင်ကလိုမ ကြပ်တော့ ပဲ လျောကနဲ လျောကနဲဖြစ်လာတယ်။ဖွေးအုနုရွနေတဲ့ မမရဲ့နို့ကြီး ၂လုံးမှာလည်း ကျွန်တော်ဆောင့်လိုက်တိုင်းလူပ်ခါရမ်းနေတယ်။ အချက် ၂၀ခန့်အရောက်တွင်...

“ မောင်လေး...အား...မောင်လေး...မောင်လေးကို အရမ်းချစ်တယ်ကွာ...မမကို ဒီထက် နဲနဲ မြန်မြန်လေး လုပ်ပေးစမ်းပါကွာ”

“ မမ ကောင်းလွန်းလို့ ပါ...အား.......အား....ကလေးရယ်.......မမ  ဘယ်လိုနေရမလဲမသိတော့ဖူးကွာ ”

မမရဲ့ နှုတ်မှ ရုတ်တရက်ထွက်ပေါ်လာသော အသံများက ကျွန်တော့် စိတ်များကို ပိုမိုတက်ကြွလာစေတယ်။ ကျွန်တော်...ခါးကိုပြန်ဆန့် လိုက်ပြီး မမ ရဲ့ ခြေထောက် ၂ ချောင်းကို ရင်ဘက်ထိ ဆွဲမတွန်းက်လိုက်ကာ အနေအထားကို ပြင်လိုက်တယ်။

အဲဒီအခါ...မမ ရဲ့စောက်ပတ်လေးက ပြုးထွက်လာကာ ဖင်လေးကလည်း အောက်မှအိပ်ယာအထက်ကို  တတောင်ခန့် မြောက်တက်သွားတယ်။

ပြီးတော့ ကျွန်တော် အားရှိပါးရှိစဆောင့်တော့တယ်။ မမ ရဲ့ ဖြူဝင်းတဲ့ မျက်နှာလေးက ရမက်စိတ်ကြောင့်.ရဲရဲနီလျှက်.....။နီတျာတျာ နှုတ်ခမ်းလေးတစ်စုံက တဆတ်ဆတ်တုန်နေတယ်။ အချက် ၅၀ ခန့် အရောက်တွင်မတော.

“ အား....မောင်လေး...မမ ကိုမညှာနဲ. ခပ်နာနာလေးဆောင်.ပေးစမ်းပါ...အေးဟုတ်ပြီ...အဲလိုလေး...အား.... ရှီး...ကောင်းလိုက်တာမောင်လေးရယ်..ကောင်းလိုက်တာ..”

ပြောရင်းဆိုရင်းဖြင်. မမ  ကသူ့ခါးလေးကို ကျွန်တော့် ဆောင်.ချက်နဲ့ အညီ ကော.ပေးနေရာမှ..ကျွန်တော့် ခါးကို လက်နှစ်ဖက်ဖြင်.စုံဖက်ကာ ဇတ်ကနဲကော့ ကော့ ပေးရင်းနဲ့

“ အား....မောင်လေးရယ်...မမ   ပြီးပြီ...အား...ကောင်းလိုက်တာ”

ဟုပြောရင်းခုတင်ပေါ်ကို ဝုန်းကနဲပြန်ကျသွားတော့တယ်။ ကျွန်တော့်မှာသာ ဆန့်တငံ.ငံ.နဲ့ မပြီးသေး မမကတော့ပြီးသွားပြီ။ တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် ခပ်ဖွဖွလေး ဖက်ထားကြပြီး ကုတင်ပေါ်မှ ာပက်လက်လှန်ကာ အမောဖြေနေတယ်။ ကျွန်တော့်မှာသာ မပြီးသေးတော့ စိတ်ညစ်နေရတယ်။ လီးကြီးက လည်း တင်းမာပြီး တောင်နေသေးတော့ မမကိုယ်လုံးကို သွားသွားထောက်နေတယ်။

" ဟေး    ထွန်းလှနင်မပြီးသေးဘူး မဟုတ်လား ခဏလေးပါဟယ် ငါမောလို့ပါ "

" ဟုတ် အမ ကျွန်တော်မပြီးသေးဘူး မမကိုထပ်လိုးချင်သေးတယ် ရတယ်..မဟုတ်လား မမ ဟင်"

" ဟ ဟ ဟ ဟ.... ရပါ့ရပါ့ရှင် နင်ကတော့ စံပါဘဲ ငါ့ ယောက်ကျားနဲ့များ ကွာပါ့.. ဟိုက ငါးခါလောက်ဆောင့်ပြီးတန်းထွက်တာ ခဏလေးဘဲ "

ဟု ပြောပြီး မမက သူထမိန်ကို ယူကာ ခုနပြီးထားတဲ့ စောက်ရည်တွေကို သုတ်လိုက်တယ်။

" ဒီတစ်ခါ မမကိုဘယ်လို လိုးရမလဲ ဆိုတော့"

" ဟဲ့........နင်ကဘာတွေ အတတ်ဆန်းခြင်လို့တုန်း နင့်လီးကြီး ငါ့စောက်ခေါင်းထဲ ဝင်လာရင် လိုးတာမဟုတ်ဘူးလား "

" အော်....ဒါတော့ဒါပေါ့အမရယ် ကျွန်တော်က မမကိုကောင်းစေချင်တဲ့ စေတနာနဲ့နော် ..ထိထိမိမိလေး လုပ်ပေးမလို့"

အဲဒီလို ပြောလိုက်တော့ မမ ကစိတ်ဝင်တစားနဲ့

" အေး ..ဒါဆို ငါကဘယ်လို နေပေးရမလဲ"

" ဒီတစ်ခါ ကျွန်တော် ကအောက်ကနေမယ် မမက အပေါ်ကနေ တက်ဆောင့် မြင်းစီးသလို့ပေါ့"

ဟု ပြောပြီး ထွန်းလှက ပက်လက်လှန်  ပေးလိုက်တော့ ငေါက်တောက်ကြီး ဒုံးကျည်ကြီးလို မတ်တောင်နေတဲ့ လီးကြီးကိုကြည့်ပြီး မမ ရဲ့စောက်ခေါင်းထဲ လှိုက်လှိုက်ကြီး ယားကြွလာတယ်။ စောက်ဖုတ်ကြီးကလည်း စောက်ရေတွေနဲ့စိုရွဲလာပြန်တယ်။

မို့မောက်ချွန်ကော့နေသော နို့အုံကြီးက ဖွေးဥပြီး ဝင်းအိတင်းပြောင်နေတယ်။ အဖုတ်ကြီးက သိသိသာသာပြဲ အာလာနေတယ်။ အကြောအပြိုင်းပြိုင်းထကာ သွေးကြောကြီးတွေ တင်းဖောင်းနေတဲ့ လီးမဲကြီးကို လာပါလာပါ ဖိတ်ခေါ်နေသလို မမ က ကုတင်ပေါ်တက်ပြီး ထွန်းလှကိုယ်ပေါ် ကားယားခွကာ သူမစောက်ဖုတ်ကြီးကို လက်နှင့်ဖြဲပြီး ဒစ်ဆံကြီးထိပ်မှာတေ့ကာ ထားလိုက်ပြီး တဖြည်းဖြည်းချင်း ဖိသွင်းယူလိုက်တယ်။ လီးတန်ကြီးက တင်းတင်းကြပ်ကြပ် အနေအထားဖြင့် စောက်ဖုတ်ဖောင်းဖောင်းအိအိကြီးထဲ တထစ်ထစ်နဲ့ တိုးဝင်နေတော့တယ့တယ်။

“ ဗြစ်…….ဗြိ….ဖွတ်….ပလွတ်…..ပြွတ်…….ဖွတ်….ဗြစ်…..”

ခုနက တခါလိုးထားသောလည်း မမစောက်ဖုတ်ကြီးမှာ လီးကိုတင်းတင်းကြပ်ကြပ် ကြီးရစ်ပတ်ထားဆဲပါ။လေးငါးခါလောက်ဆောင့်လိုက်တော့ လီးနှင့် စောက်ဖုတ်မှာ မဟာမိတ်ဖြစ်လာပြီး အဝင်အထွက်တွေက ချောမွတ်လာတော့တယ်။

မမက ဘယ်လောက်များ လီးငတ်နေတယ်မသိဘူး။  ဖြည်းဖြည်းနဲ့ အားမရတော့တဲ့အတွက် ခပ်ပြင်းပြင်း ဆောင့်ဆောင့်ချတော့တယ်။

“ ဖွတ်…ပလွတ်…….ပြွတ်…..ဘွတ်…..ဗြစ်…..ပလွတ်……ဖွတ်…..”

“ အင့်….အင့်…..အ……..အီး….အ.အား…….”

ကျွန်တော် လဲ မမရဲ့ဆောင့်ချက်အတိုင်းအောက်ကနေ ပြန်ပြန်ကော့ပေးနေမိတယ်။ အထက်အောက်တုန်ခါနေသော မမရဲ့နို့ကြီးနစ်လုံးကိုလည်း အလွတ်မပေးဘဲ မမှီတမှီနဲ့ ခါးလေးကနေ သိမ်းဖက်လို့ နို့အုံကြီးတွေကို ခပ်ကြမ်းကြမ်း စို့ပေးးလိုက်တော့ မမမျက်နှက ဒီကောင်ကလေး လုပ်တတ်လိုက်တာ.ဆိုတဲ့ ကျေနပ်တဲ့ မျက်နှာ ပေးလေးနဲ့ကျွန်တော်နူတ်ခမ်းကို တချက်လာနမ်းတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဆောင့်ချက်တွေက ကြောက်ခမန်းလိလိ ပြင်းထန်လာပြီး စောက်ရေတွေ ဒလဟောထွက်ကျလာသည်မို့ ဖိထိုင်ချလိုက်တယ်.။ 

“ ဗြစ်…….ဗြစ်………ဖောက်….ဒုတ်……..”

ဤမျှ ဆူဖြိုးထွားကြိုင်းသော ခန္ဓာကိုယ်ကြီးဖြင့် အားရပါးရ ဖိချလိုက်ရာ အရှိန်ပြင်းလွန်းသဖြင့် ထွန်လှတစ်ယောက်   လီးတန်ကြီး တစ်ချောင်းလုံး ပူ၍ ကျင်တက်လာပြီး  အားမလို အားမရ ဖြစ်လာတော့ မမခါးကိုကိုင်ပြီးတစ်ကိုယ်လုံးရှိ အားအင်များကို စုစည်းညှစ်ထုတ်ကာ အံကြိတ်၍ ၁၅ ချက်ခန့် ဆောင့်၍ လိုးပေးလိုက်တယ်။ လိုးအပြီးတွင်တော့….

“ အ…မလေး….မောင်…..မောင်…….လေး……ကောင်း…ကောင်း…တယ်….အိုး……အိုး….မမပြီ......ပြီးတော့မယ် အားးးး”

" ကျွန်တော်လဲ ပြီးတော့မယ် မမ စောက်ဖုတ်ကြီးက လိုးလို့ကောင်းလွန်းလို့ ပြီးတော့မယ် အားးးးးးးးးးးးး "

အားပါးတရ ဆောင့်လိုးရင်း လီးထဲ့က သုတ်ရည်တွေ မမရဲ့ စေက်ဖုတ် အိအိဖောင်းဖောင်းကြီးထဲ ပန်းထည့်လိုက်တော့တယ်.။

မမလည်း ထွန်းလှ လီးတန်ကြီးမှ သုတ်ရေများ ပန်းထုတ်ခြင်း ခံလိုက်ရသဖြင့် စောက်ပတ်ထဲတွင် နွေးခနဲ နွေးခနဲ ဖြစ်သွားကာ ဖော်မပြတတ်အောင်ပင် အရသာတွေ့သွားရတော့တယ်။ ၂ ချီတောင် အလိုး ခံရ တော့ မမပင်ပန်သွားပြီ ထင်ပေမယ့် ကျွန်တော် နုတ်ခမ်းကိုလာစုတ်တော့ မမ  ကို အလိုက်သင့်လေးပြန်နေပေးပြီး ကျွန်တော်လက်ကတော့ မမစောက်ဖုတ်ကြီးနဲ့ နို့ကြီး ၂ လုံးကို တလှည့်စီမထိတထိလေး ပွတ်သတ်ပေးနေမိတယ်။

" မမ ကျွန်တော် လိုးပေးတာ ကောင်းရဲ့လားဟင်"

" ကောင်းတော့ ကောင်းပါတယ် မောင်လေးရယ်  .ဒါပေမယ် မမက အိမ်ထောင်သည်လေ "

" တော်ပါတော့..မမရယ် စိတ်မကောင်းစရာတွေ ပြောမနေပါနဲ့ ..ဒီညတော့ အမကို တညလုံး လိုးမယ်နော် အကိုကလဲ မနက်လောက်မှပြန်လာမှာဆိုတော့"

" အင်းပါ..မောင်လေးရယ် မမလဲမောင်လေးရဲ့လီးကြီးကိုစွဲနေပါပြီ"

" ကျွန်တော်ကလဲ အတူတူပါဘဲ မမစောက်ဖုတ်စီးစီးလေးကိုလိုးပြီး မမရဲ့ နို့ထွားထွာ နဲ့ဖင်အိအိ တွေကို ကိုင်ရတာကို အရသာတွေ့နေပါပြီ"

ဒီလိုနဲ့ မနက် ၅ နာရီလောက်ထိ မမနဲ့ကျွန်တော် အကြိမ်ရေတော်တော် များများလိုးဖြစ်ခဲ့ကြတယ်။နောက်တနေ့မိုးလင်းတော့ မှကိုမင်းထိုက်နဲ့ သူ့သူငယ်ချင်း တွေ့ပြန်ရောက်လာတယ်။

" ဟေကောင်  ထွန်းလှ မင်းညက  ဒီပေါ်မှာတင်ထားတဲ့အရက်ခွက် သောက်လိုက်သေးလား"

" မသောက်ပါဘူး အကို သွန်ပစ်လိုက်တယ်လေ"

" အာ...... နှ မြောစရာကြီးကွာ "

" ဘာလို့လဲ အကို"

" ထားလိုက်တော့....ဒီမှာတခြားရွာကငါ့သူငယ်ချင်းတွေပါလာတယ်။ ရွာထဲမှာ ကြက်နစ်ကောင်လောက်သွားဝယ်လာခဲ့ ။ ပြီးရင် ချက်အရက်တဂါလံလောက်လဲ ဝယ်ထားဦး ။ ပိုက်ဆံကိုတော့ မင်းမမဆီက ယူသွား"

မမက မီဖိုထဲမှာ ထမင်းကြော်နေသည်။

" မမ အကိုက ပိုက်ဆံပေးလိုက်ပါတဲ့ကြက် ၂ကောင်နဲ့ အရက်ဖိုး"

" အော်......ထွန်းလှ အေးးးး ရော့ပိုတာ ပြန်မပေးနဲ့။ နင်လိုတာသုံး "

ဆိုပြီး တစ်ထောင်တန်တထပ်ပေးလိုက်တယ်။ မမက က တညလုံး အလိုးခံထာတာတောင် ဒီနေ့မနက် လန်းလန်ဆန်းဆန်းပါလား သနပ်ခါးလေးကိုတောင် ဖုံနေအောင် လိမ်းထားသေးတယ်။

" ဟဲ့ ဘာကြည့်နေတာလဲ နင့်အကိုမြင်သွားလို့ငါတို့ကို သတ်နေဦးမယ် .. ငါတို့သူရှေ့မှာ အနေထိုင်ဆင်ခြင်ရမယ်လေ "

" လှလွန်းလို့ပါ မမရယ် သွားလိုက်ဦးမယ် အမ အခြေနေပေးရင်တော့ တွေ့ကြဦးမယ်နော် မမ "

" အေးပါဟယ်...ငါလဲတွေ့ချင်ပါတယ်"

အရက်နဲ့ကြက်တော့ရပြီ အိမ်ပြန်လာတော့လမ်မှာ ခင်မာလာတို့တို့အိမ်မှာ လက်တိုလက်တောင် ခိုင်းတဲ့ကောင်မလေးက သူကိုစာတစ်ဆောင်လာပေးတယ်။

" ဘာ စာလဲဟ"

" မသိဘူး မမက ပေးခိုင်းလိုက်တာ "

အိမ်ရောက်တော့မှဘဲ ဖတ်တော့မယ် ဆို ပြီးပုဆိုးလိပ်ထဲ ညှပ်လိုက်တယ်။ အိမ်ရောက်တော့ ဟင်ချက်တာဝိုင်းကူလုပ်ရင်တော်တော်မှောင် သွားတယ်။ ရေမိုးချိုးပြီးနားတဲ့အချိန်မှ စာကို သတိရတယ်။ ဖောက်ဖက်လိုက်တော့

" မောင်"

" ဒီည ခင်တို့ခြံထဲကိုလာခဲ့ မောင်နဲ့တိုင်ပင်စရာရှိတယ်..ည 12 နာရီလောက်နော်."

စာကဒါဘဲပါသည်။ ဘာတိုင်ပင်မလို့ပါလိမ့် သူနဲ့ခင်ကမထင်မှတ်ဘဲ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ချစ်သူတွေ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ ချစ်သူဖြစ်ပြီးနောက်နေ့မှာဘဲ ဦးလူဝနဲ့မန်းကိုလိုက်သွားခဲ့ရသည်။ ပြန်လာတော့လဲ အလူရက်နဲ့ဆိုတော့ လူကခပ်ရူတ်ရူတ်ဆိုတော့ကာ ခင်မာလာဆီကို မသွားဖြစ်ခဲ့။ခုတော့လာခဲ့ပါတဲ့ ။ ရင်တွေကတော့တအားခုန်နေပြီ မထမဆုံးရီးစားနဲ့နစ်ယောက်ထည်းတွေ့ရမှာပါလား။

ညမြန်မြန်ရောက်ပါတော့။ ညစာစားတော့လည်း သိပ်စားမဝင် ဘူး ။ ခပ်မြန်မြန်လပ်စသပ်လိုက်တယ်။ ခဏနေရင် သောက်ကြစားကြနဲ့ဆူဆူညံညံမကြားချင်တာနဲ့ အိမ်ကနေပြီးစောထွက်လာလိုက်တယ်။ ခုမှ ဂ နာရီလောက်ပဲရှိသေးတယ်။

အဲဒါနဲ့ ရွာကမီးကင်းတဲမှာ ကာလသားတသိုက်ရဲ့ တစ်တစ်ခွခွ အတွေ့ကြုံလေး တွေကိုနားထောင်ပြီး အချိန် ဖြုန်း လိုက်တာ ၁၁ နာရီကျော်သွားတယ် ။ အဲဒါနဲ  စကားဝိုင်းမှ စကားဖြတ်ကာ ခင်မာလာတို့ခြံသို့ခြေထောက်ကို ဦးတည် ခြံနောက်ခွေးတိုးပေါက်ကနေ တိုးဝင်လိုက်လိုက်တော့မှ ခင်မာလာက ရောက်မှလာပါ့မလား ဆိုပြီစိတ်ပူမိသေးတယ်။

ဒါပေမယ့်

" ထွန်းလှ....ထွန်းလှ ငါ..ဒီမှာဆိုတဲ့ခင်မာလာ ရဲ့ အသံအုပ်အုပ်ကိုကြားလိုက်ရတယ်"

" တော်ပါသေးတယ်ဟာ နင်ရောက်မှလာပါ့မလားလို့ စိတ်ပူလိုက်ရတာ"

စကားလည်းပြောရင်းမှာ တဆက်တည်း ခင်မာလာရဲ့ခါးလေးကို ဖက်ကာပါးလေးကို ခပ်ဖွဖွလေး နမ်းလိုက်တော့အပျိုစင်နံလေးက သင်းသင်းလေးမွေးနေတယ်။

" ဘာဖြစ်လို့ အရေးတကြီးခေါ်ရတာလဲ ခင်ရယ်"

" အမေတို့က ခင်ကိုအိမ်ထောင်ချပေးတော့မယ်  ဟိုဘက်ရွာက လယ်ပိုင်ရှင်ကြီးသားနဲ့တဲ့ ခင်ကမောင်နဲ့ဘဲလက်ထပ် ချင်တာလေ"

" ဒါဆိုလည်းခင်ကိုမောင်ခိုးပြေးရမှာပေါ့ ခင်အမေတို့က မောင်နဲ့တော့သဘောတူကြမှာမဟုတ်ဘူး"

" ဒါဆိုလည်း ကြာတယ် နက်ဖြန်ည   ၁ နာရီလောက် ခင်ကိုလာခိုး တော့ ခင်ဒီသစ်ပင်နားကဘဲစောင့်နေမယ်"

ထိုအခိုက်မှာဘဲ  ချောင်းဆိုးသံကြားတော့ခင်မာလာ ကနက်ဖြန်နောက်မကျစေနဲ့ပြောပြီးအမှောင်ထုထဲသိုတိုးဝင်ပြောက်ကွယ်သွားပါတော့တယ်။ အိမ်ကို ပြန်ရောက်တော့ အပေါ်ထပ်က

ဖေါက်…ဖေါက်…ဖေါက်...အား..ရှီး…ဟင်း..... ဆိုတဲ့အသံတွေကြားရတယ်။

မမ နဲ့ ကိုမင်းထိုက် တို့လိုးနေကြပြီ ထင်တယ် ။ အရင်ကသူစောစော အိပ်လို့အသံတွေကို မကြားးမှီ အသံတွေကြားလို့ ခေါင်းထောင်လာသော ညီလေးကို နက်ဖြန်ညဆိုရင် မင်းစိတ်ကြိုက်ပါကွာလို့စိတ်ထဲကပြောပြီးမျက်လုံးအတင်းမှိတ်ကာ အိပ်လိုက်သည်။ လရောင်လည်းမရှိ ပိတ်းပိန်းမှောင်နေသောညမှာ ထွန်းလှအောင်မြင်စွာ မိန်မခိုးလာနိုင်ခဲ့တယ်။ သူ့မှာ အသိမိတ်ဆွေလည်းများများစားစားမရှိတော့ မမတို့ အိမ်ကိုဘဲခိုးလာလိုက်တယ် အင်း ခင်မာလာကတော့ သူအိပ်ခန်းထဲရောက်လာပြီ။

မနက်မှဘဲ မမနဲ့ကိုမင်းထိုက်ကိုအသိပေးတော့မယ်..ဟု ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ် ။ ခင်မာလာကတော့ရှက်လို့ထင်ပါ့ ။ခေါင်းကိုသာတွင်တွင်ငုံ့ထားတယ်။ ဒါနဲ့သူကဘဲ စကားစလိုက်တယ်။

" ခင် ... အိပ်တော့ရအောင်နော်"

ခင်မာလာ ထံမှ "အင်း" ဆိုတဲ့စကားတစ်လုံးသာ ထွက်လာတယ်။ ခွင့်ပြုချက်ရပြီဖြစ်သဖြင့် အချိန်မဆိုင်းတော့ပဲ ခင်မာလာ ကိုယ်လုံးလေးကို ဖက်လျက် နှုတ်ခမ်းများကို နမ်းစုတ်လိုက်ရင်း ကုတင်ပေါ်သို့ ဆွဲလှဲချလိုက်တော့တယ်။

နှစ်ယောက်သား ကုတင်ပေါ် ကန့်လန့်ဖြတ် လဲကျသွားတယ်။. ပြီးမှ ဘေးစောင်း ယှဉ်အိပ်လျက ခင်မာလာ ၏ မို့မောက်လုံးဝန်းသော နို့အုံများကို မြတ်မြတ်နိုးနိုးဖြင့် ပွတ်သပ်ပေးလိုက်တယ်။ ထွန်းလှလက်ဝါးကြီးနှစ်ဖက်ကသူမ၏နို့အုံပေါ်သို့ လာ ရောက်ဆုပ်ကိုင်လိုက်သဖြင့်ကြက်သီးဖြန်းဖြန်းထသွားမိသည်။ သူမရဲ့စောက်ဖုတ်လေးကလည်း အရည်တွေရွဲနေလေပြီ။

ခင်မာလာ က သူမရဲ့ ဘော်လီအင်္ကျီကို ချွတ်ပေးလိုက်တော့ ကျွန်တော် လက်တွေက ပို၍ ပင်အငမ်းမရပင် ။ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ သူမ၏ ရင်သားအစုံကို အတင်းပင်ဆုပ်နယ်ပြီးစို့လိုက်တော့ ခင်မာလာ တစ်ယောက် တ အင့်အင့် နဲ့ မြွေတစ်ကောင်လို တွန့် လူးနေပါတယ်။ တစောင်းလှည့်ထားတဲ့ ခင်မာလာရဲ့ အပေါ်ခြမ်းပေါင်တန်ကြီးက ထောင်သွားတယ်။ ခပ်စင်းစင်းလှဲထားတဲ့ အောက်ဖက် ပေါင်တန်ကမူ ထွန်းမှ ၏ ပေါင်ကြားသို့ မသိမသာလေး တိုးဝင်လိုက်တယ်။ ကြွတက်လာသောအပေါ်ပေါင်နှင့် အောက်ပေါင်ခွကြားသို့ သူ့ခြေထောက်တစ်ဖက်ကို ထိုးသွင်းလိုက်ပြီး ပုဆိုးကိုဆွဲလှန်လိုက်တယ်။

အဝတ်မဲ့သွာတဲ့ ပေါင်သားချင်းထိတွေ့မှုက နှစ်ဦးစလုံး၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းမှ ရာဂကာမသွေးများကို ပွက်ပွက်ဆူလောင်ကာ ထကြွလာစေတယ်။

ခင်မာလာ ရျ့ လက်တစ်ဖက်က သူမ၏ထဘီကို ဆွဲတင်ပေးလိုက်ရာပေါင်လည်ထိ လိပ်တက်နေပြီ ဖြစ်တဲ့ သူမ၏ထဘီက ခါးဆီသို့ရောက်၍သွားတော့ရာ မဲမှောင်နေသော စောက်မွှေးထူထူကြီးကြားမှ အက်ကြောင်းတင်းတင်းကြီးထကာ ဖင်နှင့်တဆက်တည်းမျှ ရှည်လျားသောစောက်ဖုတ်ကြီးမှာ ဘွားကနဲ ပေါ်လာတယ်။ထွန်းလှလည်း  သူ့လီးကို ကိုင်ကာ စောက်ပတ်ဝသို့ တေ့ကပ်လိုက်တယ်။

" ထွန်းလှ…ဖြေးဖြေး ပဲ လုပ်နော်….”

“ အင်း…ပါ……”

အင်းပါလို့ နှုတ်က ပြောလိုက်ပေမယ့် ထွန်းလှက က လိုးပြီဆိုကထဲက တအားဆောင့်၍ ခပ်သွက်သွက်ကြီး လိုးတော့တယ်။

“ ပလွတ်…..ဖွတ်…ပလွတ်..ပြစ်…ဖွတ်……”

“ ဟင့်…အင့် အင့်……..ဖြေးဖြေးချင်းပဲ လုပ်ပါဆို….အင့် ဟင့်….”

ထွန်းလှ၏ ဆောင့်ချက်ကြောင့်ခင်မာလာ ရဲ့ ကိုယ်လုံးလေးမှာ သိမ့်သိမ့်တုန်နေလေတယ်။ ခင်မာလာ ဘာပဲ ပြောပြောထွန်းလှ က ဂရုမစိုက်နိုင်တော့ပဲ အတင်း နင်း၍ ဆောင့်လိုးနေသည်..။ မောလွန်း၍ လည်း သူ့ပါးစပ်ကို ဟကာ တဟင်းဟင်း အသက်ရှူနေရတယ်။

“ ဗြစ်….ပလွတ်….ပြစ်…..ဖွတ်….ဖတ်….စွပ်…ဖွတ်……”

တဖြည်းဖြည်း ခင်မာလာ  အရသာ တွေ့လာပြီး ကာမရှိန် တက်လာတယ်။

“ ဖွတ်….စွတ်….ဖွတ်….ဟင်း..ဟင်း…လုပ်….လုပ်..ပင့်ဆောင့်ပေးစမ်းပါ…..အင်း…ထိလိုက်တာ….ထွန်းလှရယ်….အထဲမှာ…နင့်နေတာပဲ…နင့်ဟာကြီးက…တအား ဆောင့်ပေးပါ…အ…အ….အင်း……”

ဒီလို အရသာမျိုး မခံစားရဘူးတော့ခင်မာလာမှာ လူအရှင်လတ်လတ်နတ်ပြည်ရောက်နေသလို ခံစားလိုက်ရတယ်။ ယခင်က လက်နဲ့ပွတ်တာလောက်တာ လုပ်ဖူးသော ခင်မှာလာ စောက်ဖုတ်ထဲကို ထွန်းလှလီးကြီး အဝင်အထွက်လုပ်နေတာကို မရဲတရဲ ခိုးကြည့်မိတော့ အရင်ကလက်ခလယ်လေးတစ်ချောင်းကိုတောင် တင်းကြပ်နေတဲ့ စောက်ဖုတ်က ထွန်းလှလီးတုတ်တုတ်ကြီး ဝင်ဆံ့နေတာကို အံသြမိတယ်။

ထွန်းလှ ကလည်း အပျိုစောက်ဖုတ်ကျဉ်းကျဉ်းလေးကို လုပ်ရသဖြင့်ပြီးချင်နေပြီ ဖြစ်ရာ ခပ်သွက်သွက်ကလေး ဆောင့်လိုက်တော့

'' ဘွတ် - - ဖွတ် - - ဖွတ် - - ဘွတ် - - ဖွတ်ဖွတ် - - အမေ့ - - အင့် - - အား - - ကောင်း - - ကောင်း - - လိုက်တာထွန်းလှရယ် - - ဟင်း - - ရှီး - - ကျွတ် - - ကျွတ် - - ''

ဆိုပြီး ငြိမ်သွားတော့ခင်မာလာ ပြီးသွားပြီထင်ကာ ထွန်းလှလည်း အဆက်မပြတ် ဆက်တိုက် လိုးဆောင့်လိုက်ရာ လီးတန်ကြီးထိပ်မှ သုတ်ရေများ တပြွတ်ပြွတ် ပန်းထွက်ကာ ခင်မာလာ စောက်ခေါင်းအတွင်းမှ သားအိမ်ဝဆီသို့ ဖြင်းခနဲဖြင်းခနဲ ဝင်သွားလေတော့တယ်။



...........................................⭐⭐⭐⭐⭐........................................ 

ပြီးပါပြီ။



Print Friendly and PDF

No comments:

Post a Comment